Jak umiera historia miasta Nowy Dwór Mazowiecki

[Zebżydowski]

Kalo NDM

Skąd masz informację, że Juress przepadł w Holocauście?
Pytam dlatego, że ja posiadam troszeczkę inną wersję.
Czy prawdziwą? Nie wiem.
Opowiedział mi ją ponad 90-cio letni mieszkaniec NDM.
Twierdzi, że Juress został ewakuowany w 1944 roku przez Niemcy.
Dziwna to opowiastka.. Czyżby Juress podpisał listę volksdeutsch
Jak wiadomo, posiadał ogromną wiedzę na temat Batalionu Elektro i pewnych lokalizacji w Twierdzy Modlin.
Więc "kąsek" dla Niemców okupujących Nowy Dwór, przedni..

Nazwisko Juresa było na liście Żydów wpłacających składki na rzecz żydowkiej gminy - nie podam niestety źródła bo go po prostu nie pamiętam.
Chodzi mi tu o jego wyznanie, narodowość, bo obywatelem Polski na pewno był.
Jeżeli był Żydem, a najprawdopodobniej nim był to:
- nie mógł byc volksdojczem z przyczyn oczywistych

Jeżeli będąc Żydem przeżył Holocaust to najprawdopodobniej wrócił by do swojego zakładu fotograficznego.
Tu oczywiście trzeba przytoczyć rzeczy o traktowaniu takich ocalałych. Najczęściej wracali oni na dawne swoje włości przejęte juz przez chrześciajańskich sąsiadów w latach 1942-45. Dawny prawowity właściciel, Żyd, nietylko był niemile widziany, ale musiał się jeszce tłumaczyć z tego że w ogóle żyje. Mogę sobie tylkpo wyobrazić, że na wracającego Juresa (jeżeli przeżył i wrócił) czekał z widłami i ujadającym psem nowy właściciel.
Wiesz Kalo jak traktowano po wojnie mienie pożydowskie? Prawnie.
Jak poniemieckie.
Cóż mógł wiedzieć o tajemnicach Twierdzy nowodworski Żyd? Niemcy wzięli do niewoli dowódców, ludzi znacznie lepiej znających Twierdzę i jej sekrety.
Ciekawi mnie zdjęcie wykoanne prze Juresa w roku 1940. Co przedstawia? Robionen w jego zakładze?
Będe wdzięczny za informację.

[Zebżydowski]

Mam Pytanie:
czy ten budynek, to jest ten sam z Placu Solnego spalony podczas wojny?





Będe wdzięczny za informacje na ten temat.

[tk28]

Mam Pytanie:
czy ten budynek, to jest ten sam z Placu Solnego spalony podczas wojny?

To zdjęcie z wypalonymi budynkami to nie Plac Solny a dzisiejszy skwer Poniatowskiego Link a fotograf stał na dzisiejszym skwerze Dobrogosta z fontanną Link (przedwojenny rynek). Budynki widoczne po prawej stały przy ulicy Zakroczymskiej w miejscu dzisiejszego budynku Urzędu Miasta. Wypalone budynki są widoczne jeszcze w całości na tym zdjęciu po lewej Link. Co do mniejszego zdjęcia to nie kojarzę tego budynku.

[KaloNDM]

Chodzi mi tu o jego wyznanie, narodowość, bo obywatelem Polski na pewno był.
Jeżeli był Żydem, a najprawdopodobniej nim był to:
- nie mógł byc volksdojczem z przyczyn oczywistych.

Nie do końca się z tym zgodzę..
Znam kilka przykładów, gdzie z ludzie w NDM podpisali listę folksdojcz, pomimo tego,
że z przyczyn oczywistych folksdojczami być nie mogli.
Podam Tobie taki przykład z historii NDM - udokumentowany.
Jeszcze za nim Polska odzyskała niepodległość, żydówka spod Nasielska poznała katolika spod Płońska.
Zakochali się, a potem wzięli ślub i osiedlili się w Nowym Dworze Mazowieckim.
Mieli pięcioro dzieci, które były ochrzczone w Nowym Dworze i były katolikami.
Jedna z ich córek w przed wybuchem II wojny światowej, wyszła za mąż za ewangelika, którego
na przymus wcielono do armii niemieckiej i wysłano na front.
Z racji tego, że była żoną żołnierza niemieckiego, z którym była w ciąży, podpisała
listę volksdojcz. Jej mąż zginął na froncie, a ona przed ewakuacją w 1944 roku zdążyła uciec.

Wiesz Kalo jak traktowano po wojnie mienie pożydowskie? Prawnie.
Jak poniemieckie.

Zeb..
Jesteś tylko o 6 lat starszy ode mnie
Prawnie tak traktowano ponieważ Nowy Dwór Mazowiecki podczas okupacji należał do III Rzeszy.
I to nie Polacy podczas okupacji zajmowali majątek polskich ewangelików i polskich mojżeszowych, tylko Niemcy.
Wiadomo, że po Holocauście nie wrócił prawie nikt z przedwojennych właścicieli wyznania mojżeszowego,
a nowodworscy ewangelicy musieli opuścić miasto ponieważ byli ewakuowani jako obywatele niemieccy.

Państwo polskie przejęło opuszczone majątki w 1945 roku i przekazało przesiedleńcom itp.
Na pewno były też zajęcia na "własną rękę" ale takie były realia po wojnie, więc nie ma się co dziwić, że
chłop bronił z widłami tego, co dostał.

Po 1945 roku w Nowym Dworze zdecydowało się zostać kilka rodzin ewangelickich i żydowskich.
Na ulicy której mieszkam, do tej pory żyją ich potomkowie.
Przede wszystkim - w większości ewangelicy - musieli spolszczać swoje nazwiska, aby tu pozostać.

Mieszkało też kilku folksdojczy wyznania katolickiego, którzy przyczynili się do nękania społeczności nowodworskiej podczas okupacji, a którym to po 1945 roku nowodworskie komunistyczne władze nie zrobiły nic.
Mało tego, dostali posady w partii jako taksówkarze itp.

Cóż mógł wiedzieć o tajemnicach Twierdzy nowodworski Żyd?
Niemcy wzięli do niewoli dowódców, ludzi znacznie lepiej znających Twierdzę i jej sekrety.
Ciekawi mnie zdjęcie wykoanne prze Juresa w roku 1940. Co przedstawia? Robionen w jego zakładze?
Będe wdzięczny za informację.

Wiedział bardzo dużo..
Np. wydany w 1929 roku album fotograficzny z okazji 10-cio lecia istnienia Batalionu Elektro, był jego autorstwa.
W albumie było 129 zdjęć, przedstawiających tajemnice Batalionu oraz najnowsze militarne wynalazki.
Znał bardzo dobrze kadrę Batalionu.
Twórców, dowódców, kwatermistrzostwo, adeptów szkoły podoficerskiej,
odpowiedzialnych za elektrownię/wodociągi/warsztaty, oficerów rezerwy itd.

!!!!!! Proszę nie traktować tego poważnie - to tylko moje zdanie i moje domysły po opowiadaniu
mieszkańca NDM, że Juress został ewakuowany w 1944 roku !!!!!

Zdjęcie przedstawia Nowy Dwór Mazowiecki i jest na nim pieczątka Juressa.
W chwili obecnej jestem w trakcie rozmów nad jego pożyczeniem do skanowania.
Właściciel i jego rodzina nie chcą słyszeć o jego wypożyczeniu
W sumie.. nie dziwię się..

[kama]

Mam pytanie czy to jest nasze miasto jeżeli tak to, jakie to miejsce - plac Solny?
http://collections.yadvashem.org/photos ... 23052.html

i jeszcze jedno zdjęcie na paparcie tego, że nie wszystko w mieście było kiedyś drewniane,
http://collections.yadvashem.org/photos ... 30032.html
czy ten kawałek budynku po lewej to obecny budynek ze sklepem sportowym?

[tk28]

czy ten kawałek budynku po lewej to obecny budynek ze sklepem sportowym?

Tak to ten, przebudowany po wojnie na blok mieszkalny. Jak już wspominał jakiś czas temu KaloNDM był to budynek, w którym między innymi mieściła się szkoła powszechna. Kilka lat przed wojną szkoła ta została przeniesiona do nowego budynku, który stał w miejscu powojennej SP nr 1 a obecnie Gimnazjum nr 1. Co do pierwszego zdjęcia to się zastanawiam ale chyba nie będę wiedział.

[kama]

http://collections.yadvashem.org/photos ... 29975.html

ul.Bohaterów Modlina ??

[tk28]

ul.Bohaterów Modlina ??

Ul. Paderewskiego z dachu budynku z biblioteką miejską, przed wojną urząd pocztowo-telekomunikacyjny.

[KaloNDM]

Mam Pytanie:
czy ten budynek, to jest ten sam z Placu Solnego spalony podczas wojny?

Według mnie jest to budynek przedwojennego burmistrza NDM.
Obecnie w tym miejscu - ulica Wybickiego - stoi dom syna nowodworskiego ginekologa (gabinet na ul:Nałęcza 30)
Zdjęcie niżej, przedstawia stan budynku po "samozapłonie".
Zostało zrobione w styczniu 1992 roku.

ul.Bohaterów Modlina ??

Ul. Paderewskiego z dachu budynku z biblioteką miejską, przed wojną urząd pocztowo-telekomunikacyjny.

A i owszem
Opis pod zdjęciem na stronie Yad Vashem jest mylny.
Pisze, że jest to stan sprzed wojny.
Błąd.
Zdjęcie jest opisane jako Neuhof Bugmunde.. więc już okupacja.
Poza tym proszę zwrócić uwagę na kościół katolicki.
Widać zniszczenia na jego ścianie po ostrzale.
W tle nie ma już Wielkiej Synagogi.. tak więc zdjęcie zostało zrobione po 1940 roku.

[tk28]

Według mnie jest to budynek przedwojennego burmistrza NDM.
Obecnie w tym miejscu - ulica Wybickiego - stoi dom syna nowodworskiego ginekologa (gabinet na ul:Nałęcza 30)
Zdjęcie niżej, przedstawia stan budynku po "samozapłonie".
Zostało zrobione w styczniu 1992 roku.

Ja uważam, że to jednak inny budynek jest. Na starym zdjęciu budynek jest murowany, zdobiony, okna w centralnej części ma łukowate u góry, lukarny na dachu a środkowa część budynku (pewnie wejście) była wysunięta względem reszty budynku. W tym spalonym tego nie było. Poza tym obok z prawej widać większy budynek a przecież ten co stoi obok dziś to stał i wtedy a nie jest to duży dom. @ Zebżydowski skąd pewność, że to zdjęcie budynku z Nowego Dworu

To już 21 lat minęło aż trudno uwierzyć, byłem przy tym pożarze jak go gaszono. Musiał stać w takim stanie kilka miesięcy bo pamiętam, że gdy spłonął to jeszcze było ciepło. Ładny piesek był, Kalo Twój

Poza tym proszę zwrócić uwagę na kościół katolicki.
Widać zniszczenia na jego ścianie po ostrzale.
W tle nie ma już Wielkiej Synagogi.. tak więc zdjęcie zostało zrobione po 1940 roku.

Tak kościół był strzaskany, jeżeli się dobrze przybliży to można dostrzec budynki przy ul. Zakroczymskiej rozebrane pod koniec lat '90. Zabudowa w centrum była więc już znacznie wyburzona gdy robione było to zdjęcie bo inaczej te budynki pewnie nie byłyby widoczne.

[Zebżydowski]

Mam Pytanie:
czy ten budynek, to jest ten sam z Placu Solnego spalony podczas wojny?

To zdjęcie z wypalonymi budynkami to nie Plac Solny a dzisiejszy skwer Poniatowskiego Link a fotograf stał na dzisiejszym skwerze Dobrogosta z fontanną Link (przedwojenny rynek). Budynki widoczne po prawej stały przy ulicy Zakroczymskiej w miejscu dzisiejszego budynku Urzędu Miasta. Wypalone budynki są widoczne jeszcze w całości na tym zdjęciu po lewej Link. Co do mniejszego zdjęcia to nie kojarzę tego budynku.

Dzięki za wyjaśnienie.
Myślałem że to Plac Solny a fotograf robił zdjęcie mniej więcej z miejsca gdzie teraz znajduje sie Relax. Budynek w głębi po prawej stronie łudząco przypominał mi ten do dziś istniejący przy ulicy Daszyńskiego (na parterze jest tam piekarnia Nowakowskiego). A sam plac Solny był chyba wybrukowany - jakoś tak pamiętam "kocie łby" zanim położono tam asfalt.

[Zebżydowski]

Mam pytanie czy to jest nasze miasto jeżeli tak to, jakie to miejsce - plac Solny?
http://collections.yadvashem.org/photos ... 23052.html

i jeszcze jedno zdjęcie na paparcie tego, że nie wszystko w mieście było kiedyś drewniane,
http://collections.yadvashem.org/photos ... 30032.html
czy ten kawałek budynku po lewej to obecny budynek ze sklepem sportowym?

Myślę, że pierwsze zdjęcie robione było na ówczesnym Rynku i ukazuje jego wschodnią stronę - tę od postoju taksówek

[Zebżydowski]

Kalo NDM napisał:

Wiadomo, że po Holocauście nie wrócił prawie nikt z przedwojennych właścicieli wyznania mojżeszowego

Wirtualny Sztetł podaje taką informację na ten temet:

Ocenia się, że czas Zagłady przeżyło około 400 żydowskich mieszkańców Nowego Dworu, z czego większość stanowiły osoby zbiegłe na początku wojny na tereny Związku Radzieckiego. Niektórym pomocy udzielili Polacy – m. in. Maria i Jan Rydzewscy w Strzegowie podczas wojny zapewnili schronienie grupie Żydów z Nowego Dworu. Wobec groźby kary śmierci, okazywanie pomocy Żydom było aktem prawdziwego heroizmu. Warto dodać, że na plebanii w Nowym Dworze Niemcy zabili proboszcza, który ukrywał 10-letnią Jehudis Przenicę.
Po wyzwoleniu jedynie nieliczni nowodworscy Żydzi na stałe powrócili do swojego rodzinnego sztetl.

Stosunki polsko-żydowskiego w czasie wojny to odrębny, obszerny i niestety obawiam się, że bolesny temat. Powracający ocaleni z Holocaustu to następny rozdział tej smutnej w gruncie rzeczy historii. Jak mogło być w Nowym Dworze można sobie wyobracić po lekturze wspomnień Calka Perechodnika (Spowiedź), Żyda z Otwocka. Perechodnik wojny nie przeżył ale swoimi wspomieniami dał obraz ówczesnej rzeczywistości. W książce jest opis likwidacji otwockioego getta - szczegółow nie przytoczę ale opis zachowań chrześcijańskich sąsiadów wobec tego co działo się z Żydami bardzo źle o świadczy o tych pierwszych. Najkrócej można powiedzić że Polacy nie czekali nawet na ostygnięcie żydowskich zwłok, by zacząć plądrować i szabrować to, co zostawili Niemcy. Perechodnik nie jest tu stronniczy - potępia Niemców, Polaków ale i Żydów. On sam, żydowski policjant któremu mimo funkcji nie udało się ocalić żony, pamiętnik swój poświęca S.N, P.P, T.Ż. Skróty te odczytywane są jako Sadyzm Niemiecki, Polska Podłość i Tchórzostwo Żydowskie.
Ci którzy pomagali Żydom - jak tyen proboszcz - zasługują na najwyższy szacunek pokazując że człowiek może być szlachetny nawet w obliczu takich potworności.
Czy Juress, gdyby przeżył Holocaust, mógł bez przeszkód odzyskać swoją własność, tj zakład fotograficzny? Być może papiery własności zaginęły ale świadkowie z pewnością by poświadczyli, że to on sam - w taki sposób mógłby zakład odzyskać.
Z jakiegoś powodu nie odzyskał.

[tk28]

Budynek w głębi po prawej stronie łudząco przypominał mi ten do dziś istniejący przy ulicy Daszyńskiego (na parterze jest tam piekarnia Nowakowskiego). A sam plac Solny był chyba wybrukowany - jakoś tak pamiętam "kocie łby" zanim położono tam asfalt.

Nie mogłoby to być miejsce przy Placu Solnym, o którym piszesz ponieważ stały tam przedwojenne drewniaki istniejące do dziś Link. Kamienica przy Daszyńskiego rzeczywiście jest podobna i może się wydawać, że to ta ale ta ze zdjęcia ma pośrodku balkony a ta z Daszyńskiego ma okna od klatki schodowej. Kolejnym dowodem na to, że są to te budynki jest charakterystyczna kula przy połączeniu obu budynków, wystarczy się przyjrzeć zdjęciu ruin i zdjęciu gdzie budynki jeszcze stały. Też mi coś świta, że Plac Solny był brukowany.

Mam pytanie czy to jest nasze miasto jeżeli tak to, jakie to miejsce - plac Solny?
http://collections.yadvashem.org/photos ... 23052.html

Myślę, że pierwsze zdjęcie robione było na ówczesnym Rynku i ukazuje jego wschodnią stronę - tę od postoju taksówek

Przyjrzyj się jeszcze raz temu zdjęciu Link a za cel przyjmij sobie w tym przypadku jego prawą stronę i drewniak stojący w oddali za ludźmi przy ul. Zakroczymskiej. Jest to ten sam budynek ze zdjęcia na którym jest jakaś manifestacja. Wychodzi na to, że jest to budynek na rogu Zakroczymskiej i Magistrackiej gdzie dziś stoją sklepy blaszaki Link. Zastanawia jednak brak kamienicy, o której pisałem wyżej. Być może parterowy narożny drewniak widoczny na zdjęciach przedwojennych jeszcze przed wojną został rozebrany i wybudowano kamienicę bo to na pewno są te same miejsca. Kamienica ta na zdjęciu z ruinami nie wygląda na starą, może miała raptem kilka lat.

[Zebżydowski]

Jeszcze co do tego budynku:



Myślę, że jest to ten sam na fotografii poniżej jako 3 od prawej.
Zgadza się tynk i kolor.
Charakterystyczne wykusze z oknami w dachu.
Obok stoi drewniak którego fragment jest także widoczny na górnym zdjęciu.
Fragment drzewa na pierwszym zdjęciu też by się zgadzał.
Pytanie: gdzie to wszystko mogło się znajdować?